Tính toán không sát thực ở, trượt giá, tăng khối lượng dự án… là một số nguyên do khiến tổng vốn đầu tư 3 tuyến metro của TPHCM tăng hơn 60.000 tỉ đồng.
 Tuyến metro số 1 của TPHCM có nguy cơ phát triển chậm độ do Trung ương chậm bố trí vốn. Ảnh: M.Q |
Bên cạnh đấy, suốt hơn 1 năm qua, việc chậm chi vốn ODA từ Trung ương khiến TPHCM liên tục nợ tiền một số nhà thầu xây dựng tuyến metro số 1 (Bến Thành – Suối Tiên) dẫn đến khả năng dự án bị chậm. Những nội dung này làm “nóng” cuộc họp thông báo về công đoạn dự án này diễn ra hôm qua, 8.9.
Đội vốn hơn 60.000 tỉ vì… thiếu bí kíp
Tuyến metro số 1 dài gần 20km (Bến Thành – Suối Tiên) có tổng mức đầu tư được duyệt vào năm 2007 là hơn 17.300 tỉ đồng (hơn 1,09 tỉ USD khi bấy giờ). Bốn năm sau, tổng mức đầu tư dự án này được điều chỉnh lên hơn 47.300 tỉ đồng (hơn 2,49 tỉ USD), tăng 30.000 tỉ đồng (87% so có ban đầu).
Đề cập về lý do “đội vốn”, ông Lê Nguyễn Minh Quang – Trưởng ban Quản lý các con phố sắt thành thị TPHCM (chủ đầu tư) – cho biết, tuyến metro số 1 là dự án Thứ nhất TPHCM làm nên chưa có bí kíp, nhiều vấn đề không thích hợp, thêm vào đấy là nhân tố trượt giá.
“Vốn đầu tư sau này đã được ý kiến đồng thuận của một số bộ, ngành liên quan. Phía Việt Nam cũng đã đề nghị có thẩm tra giải đáp độc lập từ CPG và SMRT của Singapore thẩm tra, Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) là nhà tài trợ vốn, không phản đối việc một sốh tân vốn này. Trên cơ sở đấy, UBND đô thị báo cáo và đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt” – ông Quang giải đáp.
Trong khi đấy, tuyến metro số 2, GĐ 1 Bến Thành – Tham Lương (dài 11,042km) cũng trong hiện trạng “đội vốn”.
Ông Lê Văn Khoa – Giám đốc Ban Quản lý dự án 2 – cho biết, tổng mức đầu tư được duyệt vào năm 2010 là hơn 26.100 tỉ đồng (hơn 1,3 tỉ USD). Đến nay, tổng mức đầu tư của dự án là hơn 40.000 tỉ đồng (hơn 2 tỉ USD), tăng hơn 14.000 tỉ đồng (51% so có ban đầu). Dự kiến trong tháng 9.2017, UBND TPHCM sẽ trình Thủ tướng Chính phủ tham khảo chấp thuận điều chỉnh chủ trương đầu tư (tổng mức đầu tư và thời gian thực hiện dự án).
Về công tác giải phóng mặt bằng, UBND một số quận nơi dự án metro số 2 đi qua (quận 1, 3, 10, Tân Bình, Tân Phú, 12) đã ban hành thông báo thu hồi đất, chuẩn bị phải đến tháng 6.2018 mới bắt đầu áp dụng bàn giao mặt bằng. Như vậy, vẫn chưa thể “chốt” được thời điểm dự án tuyến metro số 2 có thể bắt đầu làm, đã đi vào hoạt động và đưa vào sử dụng.
Một tuyến metro khác nữa cũng đội vốn “khủng” là tuyến metro số 5, GĐ 1 dài gần 9km (ngã tư Bảy Hiền – Cầu Sài Gòn). Năm 2011, tuyến metro số 5 GĐ 1 khi đăng ký danh mục dự án ODA chỉ ước tính dao động 833 triệu euro.
Tuy nhiên, có con số 1,563 tỉ euro như giai đoạn này, tổng mức đầu tư dự án đã cao hơn tới 87%. Hiện ở đô thị đã thu xếp được gần 1 tỉ euro cam đoan tài trợ từ Ngân hàng Phát triển Châu Á, Ngân hàng Tái thiết Đức và Ngân hàng Đầu tư Châu Âu.
Riêng vốn đối ứng từ ngân sách đô thị dao động 400 triệu euro. Điều đáng nói, phân tích về lý do đội vốn, Ban Quản lý các con phố sắt thành thị đô thị tiếp tục lấy lý do do chủ đầu tư, một số giải đáp lập dự án và giải đáp thẩm tra trong nước chưa có bí kíp, dẫn đến việc tính toán chưa sát thực ở.
Nguy cơ phát triển chậm độ vì thiếu tiền, vướng thủ tục
Không chỉ “đội vốn”, một số dự án các con phố sắt thành thị trên địa bàn TPHCM còn phải đối mặt có nhiều “nỗi lo” khác, trong đấy có gặp khó rất lớn về nguồn vốn. Cụ thể, theo nhu cầu công đoạn xây dựng của riêng tuyến metro số 1 năm 2017 cần 5.400 tỉ đồng để chi trả cho một số nhà thầu.
Tuy nhiên, đến thời điểm này, đô thị chỉ được T.Ư phân bổ 2.100 tỉ đồng từ nguồn vốn ODA. Để tránh việc một số nhà thầu giãn công đoạn xây dựng vì không có tiền chi trả, gần 1 năm qua, TPHCM đã phải hai lần ứng tiền ngân sách đô thị có số tiền hơn 1.000 tỉ đồng để trả nợ.
Lần đầu là trước Tết Nguyên đán 2017, TPHCM tạm ứng dao động 600 tỉ đồng tiền ngân sách đô thị cho một số nhà thầu chi trả tiền cho công nhân, một số nhà cung cấp vật tư… Đến tháng 4.2017, T.Ư mới phân bổ hơn 2.100 tỉ đồng cho tuyến metro số 1. Số tiền này khi đấy chỉ đủ trả nợ cho đơn vị xây dựng đến hết quý I/2017 và tiền đô thị đã ứng trước đấy.
Đến tháng 7.2017, tuyến metro số 1 tiếp tục nợ nhà thầu hơn 500 tỉ đồng, một số nhà thầu đã gửi thư xin giãn công đoạn và có thể sẽ cho công nhân nghỉ nếu đô thị không trả số tiền trên. Trước tình huống cấp bách, cuối tháng 8 vừa qua, đô thị tiếp tục tạm ứng 500 tỉ đồng để trả nợ.
Đầu tháng 9, chủ đầu tư đã chi trả cho nhà thầu gần 300 tỉ đồng và hơn 200 tỉ đồng còn lại sẽ được giải quyết trong tuần này. “Tuy nhiên, đấy chỉ là biện pháp tình thế chứ không phải là bài toán căn cơ. Thực tế, mỗi tháng cần chi trả cho nhà thầu từ 500-600 tỉ đồng. Việc tạm ứng tiền ngân sách cũng gặp gặp khó. Hiện, TPHCM vẫn đang chờ Trung ương cho ứng vốn trung hạn GĐ 2016-2020 để có tiền chi trả cho nhà thầu trong năm 2017” – ông Quang chia sẻ.
Metro vướng quy định của Bộ Tài chính
Theo ông Lê Nguyễn Minh Quang – Trưởng ban Quản lý các con phố sắt thành thị TPHCM – đoạn metro đi trên cao của tuyến các con phố sắt thành thị số 1 đã đã đi vào hoạt động 70%, vì vậy chuẩn bị trong tháng 10 này sẽ áp dụng lắp ray. Tuy nhiên, ông Quang cho biết thiết bị lắp ráp các con phố ray đang bị tắc ở cảng. Theo ông Quang, trước đấy Bộ Tài chính thông báo hàng hóa, thiết bị nhập khẩu để xây dựng tuyến metro sẽ được miễn thuế. Thế nhưng mới đấy, Bộ Tài chính lại có thông báo tham khảo lại vấn đề này 1 lần nữa nên dẫn đến việc thiết bị “nằm” ở cảng. “UBND TP đã chủ động làm việc Hải quan TP cũng như báo cáo Tổng cục Hải quan sớm tháo gỡ vướng mắc này để kịp thời xây dựng cho đúng công đoạn” – ông Quang tài liệu.
Duanmasterianphu.com – Theo Lao động
Tìm hiểu thêm tài liệu về dự án masteri an phú Xem Thêm
