Bức tranh nhà ở xã hội, nhà tái an cư ở Hà Nội, không khó để thấy được một vài “nét vẽ” rời rạc, thiếu liền mạch bởi một vài nguyên do khách quan và chủ quan.
Hệ thống luật pháp và cơ chế chính sách phân phối hàng hỗ trợ phát triển nhà ở xã hội, nhà tái an cư đã được nghiên cứu kỹ, thi công, điều chỉnh thích hợp có định hướng, chắc chắn công tác an sinh xã hội của Nhà nước, phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội của địa phương và thích hợp có từng nhóm đối tượng.
 Dự án nhà ở xã hội giải quyết chỗ ở cho hàng nghìn người dân lương thấp. Ảnh: Minh Nghĩa – TTXVN |
Song nhìn lại bức tranh nhà ở xã hội, nhà tái an cư ở Hà Nội, không khó để thấy được một vài “nét vẽ” rời rạc, thiếu liền mạch bởi một vài nguyên do khách quan và chủ quan mà đa số là do thiếu 1 quy hoạch khả thi, 1 tầm nhìn chiến lược.
Nghịch lý thiếu – thừa
Thực tế triển khai trên địa bàn Thủ đô cho thấy, đến nay mới chỉ có phân khúc nhà ở cho người lương thấp phần nào cung cấp được nhu cầu, giải quyết được chỗ ở cho 1 bộ phận công chức, viên chức, người lao động có lương ổn định.
Tại phân khúc này, phân khúc ghi nhận đã có một vài dự án rất “hot”, bạn phải bốc thăm chờ may rủi để được mua 1 căn hộ chung cư nhà ở xã hội, như dự án Đại Kim, Khu thành thị mới Sài Đồng và dự án 622 Minh Khai do Công ty cổ phần Đầu tư Phát triển nhà Hà Nội số 5 làm chủ đầu tư và một vài dự án khác ở khu vực một vài quận nội thành.
Ngược lại, có một vài dự án nhà ở xã hội diện tích lớn mặc dù sắp đã đi vào hoạt động và dự tính triển khai nhưng không lôi kéo được người dân. Nguyên nhân chính là do địa điểm chưa thích hợp, hạ tầng xã hội chưa đồng bộ, đặc trưng nguồn vốn vay ưu đãi 30 nghìn tỷ đồng bị tạm dừng…. Đơn cử như dự án nhà ở xã hội Bamboo Garden (huyện Quốc Oai) dao động 2.500 căn hộ chung cư, dự án The Vesta (Phú Lãm, quận Hà Đông) có 1.900 căn hộ chung cư, dự án Thanh Lâm – Đại Thịnh 2 (huyện Mê Linh)…
Tại một vài dự án phục vụ nhóm đối tượng khác hiệu quả cũng không như chờ mong. Đơn cử như dự án nhà ở cho học sinh, sinh viên ở Khu thành thị Pháp Vân – Tứ Hiệp (quận Hoàng Mai). Qua kiểm tra của Sở Xây dựng Hà Nội thì số lượng sinh viên vào ở ở 3 toà nhà đã đã đi vào hoạt động chỉ đạt mật độ 30% có dao động 400 phòng. Đáng chú tâm là trước khi triển khai dự án, theo đăng ký của một vài trường về số lượng sinh viên có nhu cầu muốn vào ở lên tới 15.000 sinh viên.
Tương tự, ở phân khúc nhà ở cho công nhân lao động trong một vài khu công nghiệp, hiện trạng ế phòng cũng tương tự. Trong tổng số 24 đơn nguyên có 1.084 phòng có thể phục vụ gần 10.000 chỗ ở ở dự án thí điểm xã Kim Chung, huyện Đông Anh phục vụ công nhân Khu công nghiệp Bắc Thăng Long, GĐ này vẫn còn trống hơn 3.000 chỗ ở.
Nghịch lý hơn cả là chất lượng nhà ở tái an cư luôn được người dân phản ánh là rất kém, cộng có việc bố trí không thích hợp có điều kiện sinh hoạt, làm việc của người dân bị thu hồi đất đang là 1 trong lý do dẫn đến hiện trạng ế – thừa ngay cả ở một vài địa điểm đắc địa.
Có thể kể đến khu chung cư tái an cư Hoàng Cầu (quận Đống Đa) có 4 tòa nhà căn bản đã đã đi vào hoạt động song số người dân về ở còn khiêm tốn; chung cư tái an cư 20 tầng có gần 150 căn hộ chung cư ở phố Tạ Quang Bửu (quận Hai Bà Trưng), sau nhiều năm đắp chiếu và đến năm 2015 tái khởi động lại nhưng hiện vẫn chưa được đưa vào sử dụng.
 Nhiều người dân không “mặn mà” có nhà tái an cư. Ảnh: Minh Nghĩa/TTXVN |
Hay ở quận Bắc Từ Liêm, tất cả 3 khối nhà CT1 (A-B-C) của Khu tái an cư Thành phố giao lưu, bàn giao cho người dân từ năm 2014 nhưng đến nay số lượng người dân đến ở rất ít, trong đó cũng chỉ có dao động 15% là dân tái an cư.
Một tồn ở nữa trong công tác quản lý, sử dụng quỹ nhà tái an cư là hiện trạng nhiều căn hộ chung cư đã có chọn lọc phân phối nhưng qua nhiều năm người dân không đến ký hợp đồng và nộp tiền mua nhà; hay có hàng trăm căn hộ chung cư đã được bố trí cho một vài chủ đầu tư nhưng chậm giải phóng mặt bằng nên vẫn bỏ trống.
Đáng lo ngại là con số 1.367 căn hộ chung cư mặc dù đã có chọn lọc phân phối nhà, người dân chưa nộp tiền mua nhà nhưng vẫn được bố trí vào ở hoặc bỏ trống, trong khi nhu cầu về nhà tái an cư phục vụ một vài dự án trọng điểm trên địa bàn vẫn còn rất thiếu ?…
Hạn chế từ tầm nhìn quy hoạch
Nếu như bàn về phát triển nhà ở xã hội người ta nhắc đến nhân tố then chốt là nguồn vốn thì khi một vài dự án nhà ở xã hội đã hình thành mới bộc lộ một vài bất cập trong quản lý đầu tư và hiệu quả sử dụng. Điều này cũng đúng có cả một vài dự án nhà ở tái an cư.
Các chuyên gia cho rằng, trước khi nói đến bài toán tài chính, điều kiện thiết yếu làm nền móng để phát triển nhà ở xã hội, nhà tái an cư thực sự hiệu quả là quỹ đất và 1 tầm nhìn quy hoạch khả thi. Để làm được vấn đề này, trước hết, một vài đơn vị tính năng của Hà Nội phải khảo sát, điều tra sát nhu cầu thực ở về nhà ở xã hội, nhà tái an cư, cụ thể đối có từng khu vực để phân bổ, bố trí thi công thích hợp, tránh hiện trạng nhà phân phối không người mua, nhà chưa phân phối đã có “gạch xếp hàng”.
Lấy ví dụ về việc mới đó Hà Nội đề xuất chuyển đổi mục đích sử dụng 3 hạng mục đầu tư thuộc dự án nhà ở cho học sinh, sinh viên ở Khu thành thị Pháp Vân – Tứ Hiệp cho thấy, đó không phải là vấn đề quá phức tạp nhưng là bài học nghiêm túc về tư duy và tầm nhìn cho một vài cơ quan quản lý khi thi công và hoạch định chiến lược phát triển nhà ở thành thị bảo đảm chủ trương đường lối của Đảng và Nhà nước đề ra.
Số tiền vài trăm nghìn đồng/sinh viên/tháng kinh phí cho việc lưu trú sinh hoạt ở Hà Nội không phải là con số lớn có bài toán kinh tế của đa số viên chức lao động ngoại tỉnh cho con về Hà Nội học, thậm chí chỉ bằng 50% kinh phí so có suất thuê nhà trọ cấp 4 trong ngõ hẻm.
Vậy đâu là lý do khiến mục tiêu dự án không cung cấp được kỳ vọng ? Đó chính là vì một vài nhà hoạch định chính sách phân phối hàng mới chỉ căn cứ theo nhu cầu về số lượng mà chưa quan tâm đến tập quán sinh hoạt của chính đối tượng thụ hưởng.
Bộ Xây dựng cho rằng đề xuất chuyển đổi nhà A2, A3, A4 dự án nhà ở sinh viên Pháp Vân – Tứ Hiệp sang nhà ở xã hội là hoàn toàn thích hợp và cần thiết, tránh lãng phí, đặc trưng cung cấp được nhu cầu bức thiết về nhà ở của xã hội. Song, để lôi kéo người dân về đó ở, Hà Nội cần sớm đã đi vào hoạt động hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội để chắc chắn tối đa mọi điều kiện ở cho người dân.
Điều này cũng là lý do dẫn đến nhà ở công nhân thừa ngay giữa trọng điểm khu công nghiệp. Ông Mai Đức Chính, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam cho rằng, vấn đề nhà ở, nhà trẻ mẫu giáo và một vài thiết chế văn hóa là một vài đòi hỏi thiết thực và cũng là một vài vấn đề bức xúc của người lao động.
Hiện nay, trong rất nhiều khu công nghiệp, mật độ nhà ở thi công cho công nhân mới chỉ đạt dao động 5 – 10% nhưng vẫn có thể thừa – ế nếu không giải quyết được nhu cầu sinh hoạt khác ngoài chỗ ăn ngủ.
Đặc biệt, khi đề cập đến hiện trạng nhiều người dân không “mặn mà” có nhà tái an cư, ông Nguyễn Mạnh Hà, nguyên Cục trưởng Cục Quản lý nhà và phân khúc nhà đất, Bộ Xây dựng cho rằng, Hà Nội cần thực hiện theo Luật Nhà ở, dần dần tiến tới phân khúc hóa lĩnh vực tái an cư, đền bù bằng tiền thỏa đáng, có sẵn địa điểm mua được nhà thích hợp có điều kiện của người dân.
“Hạn chế ở chính sách phân phối hàng đền bù giải phóng mặt bằng GĐ này là chất lượng nhà ở tái an cư nhiều nơi còn kém hơn nơi ở cũ, thiếu một vài công trình hạ tầng xã hội thiết yếu thì chẳng thể lôi kéo người dân vào ở được”, ông Hà nhấn mạnh.
Trong GĐ tới, Hà Nội đặt mục tiêu đã đi vào hoạt động giải phóng mặt bằng dao động 2.700 dự án, theo đó cần bố trí tái an cư cho hơn 19.000 hộ dân. Điều này cho thấy nhu cầu về quỹ nhà ở này vẫn còn rất lớn, Hà Nội cần có một vài phương pháp khắc phục hiệu quả tránh hiện trạng bỏ trống và quản lý lỏng lẻo, gây lãng phí lớn.
Cần khẳng định rằng, sau nhân tố vốn đầu tư, thì điều kiện thiết yếu làm nền móng để một vài dự án nhà ở xã hội, nhà tái an cư hiệu quả là phải giải quyết được bài toán cân bằng lợi ích và nhu cầu của một vài bên: Nhà nước, chủ đầu tư và người dân. Có bởi thế, Hà Nội mới hết cảnh một vài dự án nhà ở xã hội, nhà tái an cư “phân phối không người mua, phân không người nhận, cho thuê không người ở”.
Duanmasterianphu.com – Theo TTXVN
Tìm hiểu thêm tài liệu về dự án masteri an phú Xem Thêm
