Hầu như các dự án đổi đất lấy hạ tầng (BT) là chỉ định thầu, đất lại không qua đấu giá, trở thành đất màu cho tham nhũng. Ngân sách thất thu còn nhà đầu tư lợi đơn lợi kép.
 Đường Lê Văn Lương nối dài (Hà Nội), 1 trong nhiều dự án được đầu tư bằng hình thức đổi đất lấy hạ tầng – Ảnh: LÊ THANH |
Đó là các nhận định các ý kiến ở Hội thảo khoa học “Cơ chế đầu tư BT – Những vấn đề đặt ra và biện pháp đã đi vào hoạt động”, do Kiểm toán Nhà nước tổ chức hôm 19-10, ở Hà Nội.
Tổng kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc cho biết đầu tư bằng hình thức BT, còn gọi là đổi đất lấy hạ tầng, được nhiều địa phương ứng dụng cách đấy hơn 20 năm.
Phương thức này Nhà nước không đầu tư vào dự án hạ tầng mà giao cho công ty tham dự, đổi lại là địa phương trả cho nhà đầu tư bằng quỹ đất.
Tuy nhiên, trên thực ở, việc chi trả bằng hình thức BT này cũng rất dễ bị bóp méo, biến tướng khi không đấu thầu tranh giành để chọn nhà đầu tư.
Bà Trương Hải Yến, Phó vụ trưởng vụ tổng hợp của Kiểm toán nhà nước, cho biết qua kiểm toán 22 dự án BT đa số các dự án này được giao đất trước khi hoàn thành công trình.
Chính vì vậy, theo bà Yến, đơn giá đất ở thời điểm giao đất thấp hơn nhiều so có đơn giá đất ở thời điểm bàn giao công trình gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước.
Bên cạnh đây, bà Yến cho rằng giá đất của các khu đất chi trả cho các hợp đồng BT thường thấp hơn giá thị trường do không thông qua đấu giá.
Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị xử lý tài chính dao động 3.815 tỉ đồng đối có 21 dự án, tương đương 12,54% giá trị được kiểm toán. Con số này, theo bà Yến, là rất lớn.
Ông Lê Huy Trọng, Kiểm toán nhà nước chuyên ngành 5, cho rằng chuyện 21 trong tổng số 22 dự án được chỉ định thầu là bất cập và lỏng lẻo của cơ chế.
Chính bởi thế, ông Trong cho rằng các dự án BT chính là mãnh đất màu mỡ cho tham nhũng, bởi thế trong thời gian tới cần phải tập trung kiểm toán dự án BT để ngăn chặn thất thoát, lợi ích nhóm ở đấy”.
Để ngăn chặn hiện trạng thất thoát đất công, chuyên gia kế toán – kiểm toán Đặng Văn Thanh đề nghị cần phải có khuôn khổ pháp lý rõ ràng hơn ngăn chặn lợi ích nhóm giữa cơ quan quyền lực có công ty thực hiện dự án BT.
Theo ông Thanh, chính quyền địa phương phải đặt hàng, thi công chủ trương đầu tư, tổ chức đấu giá, đấu thầu, đưa ra đề nghị, đơn hàng cho dự án chứ chẳng thể để nhà đầu tư giành thế chủ động như lâu nay.
Ông Phạm Quang Tú, Tổ chức Oxfam, cho rằng để ngăn chặn tiêu cực, tham nhũng ở dự án BT, Nhà nước phải đấu giá khi giao, để giá đất sát có giá thị trường và chỉ đầu tư dự án BT ở các địa phương có gặp khó về tài chính.
Còn đối có địa phương có tiềm lực tài chính, theo ông Tú, nên đầu tư vào dự án, sau đây sẽ đấu giá quyền sử dụng đất ở xung quanh con các con phố mới mở. Có bởi thế, tài sản nhà nước không bị thất thoát.
Càng nhiều dự án BT càng cạn kiệt đất
Ông Nguyễn Hữu Hiểu, Phó Trưởng khoa, Trường Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm toán, Kiểm toán Nhà nước, cảnh báo rằng rủi ro cạn kiệt nguồn lực đất đai do nhiều dự án BT được triển khai.
Thời gian qua, ở không ít địa phương đã phải đổi quyền sử dụng 1 lượng lớn đất (do giá trị đất không đủ cao) để có được 1 công trình không lớn cả về diện tích lẫn ý nghĩa tích cực đối có nền kinh tế.
Chẳng hạn, theo ông Hiểu, dự án các con phố Lê Đức Thọ kéo dài (Hà Nội), có chiều dài chỉ 3,5km, được triển khai theo hình thức BT, nhưng chính quyền địa phương phải chi trả quỹ đất dao động 70ha cho nhà đầu tư.
Duanmasterianphu.com – Theo Tuổi trẻ
Tìm hiểu thêm tài liệu về dự án masteri an phú Xem Thêm
