Phong trào đổi đất lấy các con phố sá, trụ sở, công viên,… ở 1 số thành phố lớn đang rầm rộ trở lại. “Tuần trăng mật” của hình thức đầu tư BT (thi công – chuyển giao) tưởng chừng đã qua đi sau nhiều năm im ắng bỗng chốc sống dậy có các kế hoạch đầu tư chục nghìn tỷ.
Thời hoàng kim trở lại
7-8 năm về trước, nhiều đại gia BDS như Nam Cường, Geleximco,… từng được xem là các ngôi sao trong lĩnh vực “đổi đất lấy hạ tầng” khi đầu tư 1 loạt tuyến các con phố như các con phố Lê Văn Lương kéo dài, các con phố Lê Trọng Tấn. Đổi lại, 1 số “ông lớn” này được Hà Nội trả cho các mảnh đất lớn dọc 1 số tuyến các con phố mới mở để làm chung cư, villa.
Đó cũng là thời kỳ “trăm hoa đua nở” của hình thức BT nở rộ khắp 1 số địa phương. Thế nhưng, hình thức đầu tư trên bị phân tích là gắn có các rủi ro trong xác định giá trị khu đất đem đổi. Có nghĩa, các khu đất được 1 số địa phương đổi cho nhà đầu tư để lấy các con phố sá hay công trình khác có thể có giá trị cao hơn nhiều khoản đầu tư mà 1 số đại gia đã bỏ ra.
 Đường Lê Văn Lương kéo dài (nay là các con phố Tố Hữu) đã đổi đời cho Nam Cường. Ảnh: L.Bằng |
Mới đấy, Thanh tra Chính phủ đã ra mắt kết luận thanh tra việc đổi đất lấy các con phố sá, nhà máy nước,… trên địa bàn thành phố Hà Nội. Kết quả là 7 dự án BT trong chương trình đổi đất lấy hạ tầng của TP. Hà Nội xuất hiện 1 loạt sai phạm. Trong đây, có tới 7 dự án BT trong chương trình đổi đất lấy hạ tầng của TP Hà Nội có sai phạm gây thất thoát vốn lớn.
Điển hình là dự án nhà máy nước Yên Sở do Tập đoàn Gamuda Berhad (Malaysia) thực hiện. Cả Thanh tra Chính phủ lẫn Kiểm toán Nhà nước đều vào cuộc tham khảo dự án này. Theo đây, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị Tập đoàn Gamuda Berhad giảm giá trị quyết toán dự án thành hơn 61,9 triệu USD, trong đây đề nghị nộp trả UBND thành phố Hà Nội hơn 484 tỷ đồng. Đồng thời kiến nghị giảm số được TP. Hà Nội chi trả so có giá trị quyết toán nhà đầu tư lập tương đương hơn 872 tỷ đồng.
Một dự án tai tiếng khác gắn có “đại gia” CIENCO 5 là Dự án các con phố trục phía Nam tỉnh Hà Tây cũ có tổng chiều dài hơn 40km (thực ở mới làm được hơn 18km). Sai phạm ở đấy, theo Thanh tra Chính phủ, là cơ quan nhà nước có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt và tính kinh phí lãi vay 920 tỷ đồng trong tổng vốn đầu tư dự án BT là không có cơ sở, dẫn đến xác định giá trị tổng vốn đầu tư để ký hợp đồng sai tăng 920 tỷ đồng.
Ngoài ra, theo nghiên cứu của PV.VietNamNet, dự án này cũng đang trong tầm ngắm của cơ quan điều tra. Cơ quan an ninh điều tra đang xác định hành vi làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế trong quá trình CIENCO 5 và CIENCO 5 Land thực hiện dự án BT các con phố trục phía Nam tỉnh Hà Tây cũ và 3 dự án khu thành phố để hoàn vốn là Thanh Hà A – CIENCO 5, Thanh Hà B – CIENCO 5, Mỹ Hưng – CIENCO có tổng quy mô gần 600 ha. Tổng mức đầu tư dự án các con phố BT này là hơn 6.000 tỷ, bao gồm cả 920 tỷ đồng kinh phí lãi vay mà Thanh tra Chính phủ kết luận là sai quy định.
 Dự án Thanh Hà CIENCO 5 đang bị điều tra. |
Cao trào trở lại
Sau GĐ im ắng vì BDS “đâyng băng”, 1-2 năm trở lại đấy, phong trào làm dự án BT bỗng sôi động hẳn.
Nhiều nhà đầu tư BOT giao thông như Công ty CP Tasco, Công ty CP Đầu tư Tuấn Lộc, Cienco4,… đã quay sang đề xuất vô số 1 số dự án BT ở nhiều địa phương trên cả nước.
Mới đấy, để có 40 tỷ USD làm các con phố sắt thành phố, Hà Nội cũng đề xuất có Thủ tướng Chính phủ cho phép bổ sung vào quy hoạch sử dụng đất GĐ 2011-2020 thêm 6.000 ha đất để làm quỹ đất đối ứng cho 1 số nhà đầu tư tư nhân thực hiện 1 số dự này. Tổng giá trị quỹ đất này theo tính toán của Hà Nội lên tới 300.000 tỷ đồng (15 tỷ USD).
Khi góp ý cho 1 dự án giao thông “khủng” theo hình thức BT của Hà Nội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư không quên lưu ý việc công khai minh bạch trong quá trình đầu tư thi công, chắc chắn không thất thoát tài sản nhà nước.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng nhắc Hà Nội “tránh lặp lại 1 số tồn ở hạn chế đã được nêu ở 1 số kết luận thanh tra về 1 số dự án BT đã và đang triển khai trên địa bàn”.
Ngoài ra, 1 số năm trở lại đấy, vô số địa phương cũng đã đề xuất xây 1 số trọng điểm hành chính tập trung bằng 1 sốh “đổi đất lấy trụ sở”, tức nhà đầu tư bỏ tiền xây trụ sở rồi Nhà nước sử dụng, đổi lại nhà đầu tư được cấp đất ở các trụ sở cũ của 1 số sở ban ngành di dời. Có thể kể ra 1 loạt dự án BT xây trọng điểm hành chính ở 1 số địa phương, như Khánh Hòa (4.300 tỉ đồng), Hải Dương (2.060 tỷ đồng), Nghệ An (2.200 tỷ đồng), Hải Phòng, Thanh Hóa,…
Khi ngân sách eo hẹp, nợ công chạm trần, việc lôi kéo tư nhân đầu tư hạ tầng bằng nhiều hình thức, trong đây có BT là dễ hiểu. Nhưng có các hình thức đầu tư ẩn chứa nhiều nguy cơ thất thoát, bắt tay, xin cho như BT, việc kiểm soát nghiêm ngặt để không lặp lại 1 số sai lầm là cần thiết.
TS Nguyễn Xuân Thành, Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright từng khuyến nghị: Trong trung hạn, thay vì việc đổi đất lấy hạ tầng như trước khiến cho làm việc không minh bạch, làm tăng nợ công, có thể đổi phương thức huy động vốn cho đầu tư công. Đó là nên đâyn nhận cho 1 số địa phương đầu tư cơ sở hạ tầng bằng trái phiếu công trình, chắc chắn bằng quyền sử dụng đất, Nhà nước không bảo lãnh thì không gánh nợ công. Tiến hành đấu thầu tranh đua, hạ tầng đầu tư xong thì giá trị càng cao và thực hiện đấu giá đất, thu tiền về và sẽ trả nợ trái phiếu. Như vậy vừa đầu tư cơ sở hạ tầng, không làm tăng nợ công mà vẫn chắc chắn minh bạch.
Duanmasterianphu.com – Theo Vietnamnet
Tìm hiểu thêm tài liệu về dự án masteri an phú Xem Thêm
Bài viết liên quan
