“Nếu bất khả kháng, chúng ta phải tạm dừng dự án metro số 1 TP.HCM (đoạn Bến Thành – Suối Tiên) từ đầu năm 2018 thì hậu quả sẽ không lường hết được”.
 Tuyến metro Bến Thành – Suối Tiên (đoạn đi qua quận Bình Thạnh hướng về trọng tâm thành thị) – Ảnh: HỮU KHOA |
Ngay sau khi Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội về hiện trạng tắc vốn cho dự án metro số 1 TP.HCM (đoạn Bến Thành – Suối Tiên), Tuổi Trẻ đã gặp trưởng Ban quản lý dự án đường sắt thành thị TP.HCM Lê Nguyễn Minh Quang.
Ông Quang cho biết: “Năm 2006, Thủ tướng đã thông qua báo cáo đầu tư xây dựng dự án do Cục Đường sắt Việt Nam (Bộ Giao thông vận tải – GTVT) làm chủ đầu tư.
Đơn vị được giao lập dự án đầu tư là Công ty cổ phần Tư vấn kiến trúc giao thông vận tải phía Nam (Tedi-South).
Thời điểm này, Việt Nam chưa làm tuyến metro nào, đơn vị giải đáp lập dự án cũng chưa có bí kíp thực tiễn. Tổng mức đầu tư dự án được lập là 17.000 tỉ đồng.
Cuối năm 2006, Thủ tướng giao dự án về cho TP.HCM. Sau khi tổng mức đầu tư 17.000 tỉ đồng được duyệt, chúng ta đã ký hiệp định vay số 1 có phía Nhật Bản vào năm 2007″.
TP.HCM đã nhiều lần báo cáo
* Lý do mấu chốt được Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng trình bày là tổng mức đầu tư đội lên quá cao (từ 17.000 tỉ đồng lên hơn 47.000 tỉ đồng), dự án thuộc thẩm quyền chọn lọc của Quốc hội, trong khi Chủ tịch Quốc hội cho biết đến nay vẫn chưa nhận được báo cáo, tờ trình. Tại sao vậy, thưa ông?
– Tôi xin giải đáp rõ thế này: Dự án metro số 1 có tổng mức đầu tư như trên, sau khi xin ý kiến các bộ, được Thủ tướng cho phép thực hiện các bước triển khai.
Từ tháng 1-2008, đơn vị giải đáp trúng thầu là liên danh NJPT (gồm các doanh nghiệp giải đáp Nhật Bản, đứng đầu là Công ty Nippon Koei – đơn vị có bí kíp trong kiến trúc, giải đáp lĩnh vực giao thông vận tải).
NJPT đã nghiên cứu kỹ và khẳng định các kiến trúc ban đầu như nhà ga, số lượng các đoàn tàu, an toàn… là chưa thích hợp. Sau đấy, NJPT kiến trúc lại và đề xuất tổng mức đầu tư là 47.000 tỉ đồng.
Để chắc chắn thận trọng, chúng ta đã mời các doanh nghiệp của Singapore (Công ty Singapore Mass Rapid Ford Transit và Công ty CPG) thẩm tra độc lập và kết luận tổng mức đầu tư là thích hợp. Sau đấy, Cơ quan Hợp tác Nhật Bản (JICA) cam đoan sẽ tham khảo việc tăng vốn ODA cho dự án.
Năm 2010, TP.HCM đã có báo cáo Thủ tướng và Thủ tướng đã cho lấy ý kiến các bộ: GTVT, Tài chính, Kế hoạch và đầu tư. Kết quả các bộ đều đồng thuận.
Trên cơ sở đấy, ngày 25-8-2011, Thủ tướng Chính phủ có công văn chấp nhận để UBND TP.HCM phê duyệt điều chỉnh dự án và triển khai các bước thứ hai.
Ngày 21-9-2011, UBND TP.HCM đã ra chọn lọc số 4480 phê duyệt tổng mức đầu tư dự án này, con số là 47.000 tỉ đồng.
 Metro đoạn từ ngã tư Thủ Đức tới Suối Tiên – Ảnh: THUẬN THẮNG |
Vì vậy, ý kiến cho rằng TP yêu cầu tăng vốn nhưng chưa ai phê duyệt là chưa chính xác.
Khi Quốc hội ban hành nghị quyết số 49 về đầu tư công, cho rằng có tổng mức đầu tư được điều chỉnh như trên, dự án này phải được Quốc hội tham khảo.
Do đấy, ở cuộc làm việc của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc có tập thể lãnh đạo TP.HCM ngày 23-6-2017, UBND TP.HCM mới kiến nghị Thủ tướng cho ý kiến – do Chính phủ mới có thẩm quyền trình ra Quốc hội.
Về phần mình, hằng năm UBND TP.HCM đều có báo cáo có Bộ GTVT và Bộ GTVT thừa ủy quyền của Thủ tướng, thay mặt Chính phủ báo cáo Quốc hội về dự án.
Chúng tôi xin khẳng định rằng đấy là dự án trọng tâm về cơ sở hạ tầng giao thông, cực kỳ quan trọng có sự phát triển của TP.HCM, TP đã nhiều lần báo cáo, kiến nghị chứ không phải thiếu trách nhiệm.
Bây giờ trình Quốc hội là thẩm quyền của Chính phủ. Vì vậy, chúng tôi cực kỳ tha thiết yêu cầu các cơ quan tham mưu của Chính phủ, đặc trưng là các bộ: Kế hoạch và đầu tư, GTVT có hành động kịp thời để tháo gỡ gặp khó cho dự án.
 Một đoạn hầm tuyến metro Bến Thành – Suối Tiên được robot TBM khoan thành công ở nhà ga Ba Son, Q.1, TP.HCM – Ảnh: QUANG ĐỊNH |
Hệ lụy chẳng thể hình dung được
* Như vậy, vấn đề của dự án không phải là thiếu tiền, mà là thủ tục chi tiền?
– Đúng vậy. Ai đấy nói rằng dự án chưa có vốn là không đúng. Bởi khi Thủ tướng đã chấp nhận về chủ trương, UBND TP.HCM phê duyệt tổng mức đầu tư dự án thì mới có đủ cơ sở đàm phán hiệp định vay vốn ODA.
Tính đến thời điểm này, chúng ta đã ký kết hiệp định vay số 1 vào năm 2007 (sau khi tổng mức đầu tư 17.000 tỉ đồng được duyệt), hiệp định vay số 2 vào năm 2012 và hiệp định vay số 3 vào năm 2016 (sau khi tổng mức đầu tư 47.000 tỉ đồng được duyệt), tổng số vốn cho dự án mà chúng ta đã đàm phán và ký các hiệp định vay có phía Nhật là 155 tỉ yen, tương đương 31.000 tỉ đồng.
Chính JICA khi làm việc có chúng tôi, họ than phiền vốn thì phía Nhật đã thu xếp xong rồi, vì nguyên nhân gì mà VN cứ trả lời là do thủ tục này nọ nên chẳng thể giải ngân được, trong khi nhà thầu dọa dừng xây dựng bởi chúng ta chưa có tiền trả họ. Khối lượng công việc của dự án đến nay đã thực hiện dao động 40% rồi.
Mong muốn lớn nhất của TP.HCM là kiến nghị Chính phủ sớm trình Quốc hội tham khảo, bởi dự án chậm ngày nào là gây ra thiệt hại nhiều mặt và ảnh hưởng rất lớn.
Trong khi chờ thủ tục trình ra Quốc hội, TP yêu cầu Thủ tướng cho phép ứng trước số vốn trong kế hoạch đầu tư công trung hạn chưa kịp giải ngân năm 2017 để trả nợ cho các nhà thầu.
Tại cuộc làm việc có lãnh đạo TP.HCM, Thủ tướng đã giao Bộ Kế hoạch và đầu tư báo cáo Thủ tướng trước ngày 30-7 nhưng đến thời điểm này, theo tôi được biết, bộ vẫn chưa báo cáo Thủ tướng.
.jpg) Công trường gói thầu 1a dài 747m từ chợ Bến Thành tới Nhà hát thành thị hiện đã xây dựng đạt 13,5% khối lượng – Ảnh: THUẬN THẮNG |
* Xin ông nói rõ các hệ lụy gây ra bởi hiện trạng tắc vốn của dự án này?
– Thứ nhất, đến thời điểm này, đồng loạt các nhà thầu Nhật Bản đã có thông báo có chúng tôi là họ sẽ giãn công đoạn, thậm chí có nhà thầu đã đặt vấn đề tham khảo việc tố tụng. Tình trạng này ảnh hưởng nghiêm trọng đến kế hoạch đã đi vào hoạt động dự án vào năm 2020.
Nếu không đã đi vào hoạt động xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông đúng kế hoạch sẽ ảnh hưởng rất lớn tới chọn lọc đầu tư và công đoạn đầu tư của các nhà đầu tư nước ngoài, ảnh hưởng đến môi trường đầu tư.
Thứ hai, phía Nhật Bản nhiều lần yêu cầu chúng ta, cả có UBND TP và có Chính phủ, là cần tôn trọng các hiệp định vay vốn và công đoạn giải ngân vốn vay.
Bởi điều này liên quan đến kế hoạch thu xếp vốn của nhà tài trợ, không chỉ có riêng metro số 1 mà còn đối có các tuyến khác nữa. Có nghĩa là sự chậm trễ sẽ ảnh hưởng đến quan hệ hợp tác kinh tế Việt Nam – Nhật Bản.
Thứ ba, nếu các nhà thầu giãn công đoạn thì họ sẽ rút nhân lực, thiết bị tới các dự án trong khu vực mà họ đang triển khai ở Singapore, Malaysia, Indonesia…
Với các hệ lụy bởi thế, một lần nữa chúng tôi cực kỳ tha thiết yêu cầu Chính phủ trình Quốc hội tham khảo càng sớm càng tốt. Nếu bất khả kháng, chúng ta phải tạm dừng dự án từ đầu năm 2018 thì hậu quả sẽ không lường hết được.
 |
Bộ Kế hoạch và đầu tư “quên” chỉ đạo của Thủ tướng?
“Về việc ứng vốn ODA dự án đường sắt thành thị TP.HCM tuyến số 1: chấp nhận về chủ trương ứng trước vốn trong kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016-2020 để thực hiện dự án theo công đoạn, đẩy mạnh giải ngân, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế của TP; giao Bộ Kế hoạch và đầu tư chủ trì, phối hợp có Bộ Tài chính, đề xuất cụ thể, báo cáo Thủ tướng trước ngày 30-7-2017.
Về việc điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án đường sắt thành thị TP.HCM đối có tuyến số 1 Bến Thành – Suối Tiên và tuyến số 2 Bến Thành – Tham Lương: Bộ Kế hoạch và đầu tư giải đáp UBND TP.HCM thực hiện các thủ tục theo quy định, báo cáo cấp có thẩm quyền tham khảo, chọn lọc”.
(Trích thông báo kết luận của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ở buổi làm việc có lãnh đạo TP.HCM ngày 23-6, được Bộ trưởng Mai Tiến Dũng ký ngày 5-7).
Duanmasterianphu.com – Theo Tuổi trẻ
Tìm hiểu thêm tài liệu về dự án masteri an phú Xem Thêm
