Thực tế GĐ này, nhiều khu đất ở Hà Nội có địa điểm đắc địa như “đất vàng” được quy hoạch làm dự án nhưng vì nhiều nguyên nhân đã sử dụng không đúng mục đích, gây lãng phí, khiến dư luận bức xúc. Tiền Phong đã có cuộc thảo luận có TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm – Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch thành phố Việt Nam xung quanh vấn đề này.
 Khu đất hàng ngàn mét vuông tâm trục một số con phố Trần Phú – Quang Trung (QL6) của quận Hà Đông bỏ hoang nhiều năm. Ảnh: PV. |
* Quy hoạch (QH) đất đai luôn được xem là 1 trong một số nhân tố quan trọng để định hướng phát triển thành phố. Ông nhìn nhận thế nào về đề nghị này?
Mỗi quốc gia có thể xác định quyền sử dụng đất khác nhau. Với Việt Nam, trong một số Hiến pháp năm1945, 1959, 1980, 1992 và gần đó nhất là Hiến pháp năm 2013 đều xác định rõ: Đất đai là tài sản công thuộc có toàn dân do Nhà nước đại diện chủ có và thống nhất quản lý. Nhà nước công nhận quyền sử dụng đất của tổ chức, cá nhân khi được giao đất được pháp luật bảo hộ. Việc khai thác đầu tư thi công không tùy thuộc vào ý muốn của chủ sử dụng đất, mà do pháp luật sử dụng đất và định hướng phát triển không gian kiến trúc QH chọn lọc. Quyền sử dụng đất bao gồm cả bề mặt khu đất, không gian kiến trúc trên mặt đất và dưới mặt đất được xác định theo QH thi công được cấp thẩm quyền phê duyệt. QH thi công được hiểu là sự thống nhất trong cả hệ thống QH gồm: QH chung, QH phân khu, QH chi tiết, QH hạ tầng kỹ thuật và kiến trúc thành phố.
* Theo ông, QH chọn lọc nhiều đến lợi ích từ sử dụng đất. Với Hà Nội, xét riêng về QH thi công có đặc điểm gì cần quan tâm?
Hà Nội là thành phố lịch sử đã có quá trình phát triển hơn nghìn năm. Trong cả quá trình, dù ở bất kỳ GĐ nào thì QH xây đựng luôn được định hướng là công cụ quản lý.
Trong GĐ Pháp thuộc có 2 lần QH chung, Hà Nội đã được QH mở rộng, điều chỉnh tính năng sử dụng đất. Từ đó, đã có sự phân hóa về lợi ích từ sử dụng đất.
Sau Cách mạng Tháng Tám, chỉ từ sau hòa bình lập lại 1954 đến nay, Hà Nội đã có 7 lần QH chung được phê duyệt, đó là QH 1962, 1974, 1976, 1981, 1992, 1998 và gần đó là QH chung thi công đến năm 2030 tầm nhìn 2050 được phê duyệt ở Quyết định 1259/ QĐ/TTG ngày 26/7/2011.
 TS. KTS Đào Ngọc Nghiêm. |
* Với đặc điểm về QH như ông vừa nói, đó là 1 hiện trạng chung của nhiều thành phố. Vậy, trong QH thi công, “đất vàng” xuất hiện ở đâu và khi nào?
Để tham khảo việc nâng tầm giá trị sử dụng đất, cần tiếp cận từ bối cảnh kinh tế – xã hội của mốc GĐ. Hà Nội là địa phương có tốc độ thành phố hóa cao, ranh giới đất môi trường xung quanh được điều chỉnh mở rộng nên giá đất biến động có xu hướng tăng là chủ yếu. Trước hết phải kể đến một số vùng ven nội đô vốn dĩ là đất nông nghiệp, khi xác định nằm trong QH để phát triển thành phố, thi công một số thành phố mới đã tạo nên phân khúc đất đai sôi động, đẩy giá đất lên cao hơn. Khi QH xác định một số dự án mở một số con phố mới, nhất là một số tuyến một số con phố chính của thành phố, tuyến một số con phố khu vực… điều dễ thấy nhất là giá trị đất hai bên một số con phố đã được “vàng hóa”.
Nhìn vào nội đô GĐ này , nhiều khu đất khi chuyển mục đích sự dụng để phát huy giá trị “đất vàng” do thiếu quản lý công đoạn thi công, chưa có sự hài hòa về lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và cùng đồng dân cư, nên “đất vàng” đã trở thành “đất hoang” hoặc sử dụng kém hiệu quả. Đây là vấn đề nên quan tâm, giám sát nghiêm ngặt và có biện pháp xử lý quyết liệt.
Trong QH chung 2011 cũng như trong Luật Thủ đô đã xác định cần di dời 1 số cơ sở công nghiệp, trung tâm y tế, cơ sở giáo dục, 1 số trụ sở bộ, ngành ra khỏi nội thành. Đây có phải là một số khu “đất vàng” cần quan tâm trong việc QH sử dụng đất?
Ở đó, vấn đề có tầm vĩ mô là quản lý ra sao để khai thác có hiệu quả cả quỹ đất trong nội đô. Từ quy chế quản lý QH kinh tế từng khu vực đã ban hành cần phổ biến rộng rãi để người dân, chủ sử dụng đất có tài liệu chính xác để tự đề ra biện pháp sử dụng có hiệu quả đất đai đã được Nhà nước giao. Trong đó có một số khu “đất vàng” đang rất nóng là việc di dời một số tính năng sử dụng không thích hợp có QH. Thành phố đã triển khai và quan tâm việc này. Đã có nhiều dự án đóng góp hiệu quả cho bề ngoài của TP như di dời nhà máy gạch Cát Linh để thi công khách sạn Horison, di dời nhà máy Trần Hưng Đạo để thi công công trình Vincom cuối phố Bà Triệu, hay chuyển bãi đỗ xe đầu một số con phố Thanh Niên để thi công khách sạn Sofitel… Có thể kể ra nhiều nữa, song cũng có một số dự án đã triển khai hàng chục năm nay nhưng di dời xong, nay vẫn là “đất hoang”. Ví dụ như kho đất nhà máy rượu Hà Nội. Sắp tới sẽ còn nhiều khu đất được chuyển đổi tính năng rất cần Nhà nước có cơ chế để TP được quyền chủ động quản lý.
* Cảm ơn ông!
Nhìn vào nội đô GĐ này , nhiều khu đất khi chuyển mục đích sự dụng để phát huy giá trị “đất vàng” do thiếu quản lý công đoạn thi công, chưa có sự hài hòa về lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và cùng đồng dân cư, nên “đất vàng” đã trở thành “đất hoang”.
TS. KTS Đào Ngọc Nghiêm
Tìm hiểu thêm tài liệu về dự án masteri an phú Xem Thêm
Bài viết liên quan
