Nhiều công ty đề xuất hợp đồng BT (thi công – chuyển giao) đầu tư thi công 1 số công trình hạ tầng trọng điểm ở TP.HCM khiến việc “đổi đất lấy hạ tầng” 1 lần nữa được khuấy động.
 Nhiều công trình hạ tầng ở Thủ Thiêm được thực hiện theo hợp đồng BT Ảnh: Quý Hòa |
Hơn 12.000ha đất cho đại lộ ven sông
Bộ Kế hoạch và Đầu tư vừa có Công văn số 7547 góp ý Đề xuất dự án đầu tư thi công đại lộ ven sông Sài Gòn theo hợp đồng BT, do Công ty TNHH Âu Lạc Quảng Ninh thuộc Tập đoàn Tuần Châu của doanh nhân Đoàn Hồng Tuyển soạn thảo.
Theo đề xuất hồi tháng 7/2017 của Tuần Châu, đại lộ này có chiều dài ước tính 60km, quy mô 4 – 6 làn xe (nối Bến Súc, huyện Củ Chi qua huyện Hóc Môn, quận 12, Gò Vấp, Bình Thạnh về trọng điểm quận 1, TP.HCM), có tổng vốn đầu tư dao động 63.000 tỷ đồng (bao gồm cả giá thành lãi vay của nhà đầu tư) và chuẩn bị sử dụng quỹ đất dao động 12.398ha (gồm cả quỹ đất để thực hiện dự án và chi trả cho nhà đầu tư).
Trên cơ sở đề xuất của nhà đầu tư và văn bản của Sở Kế hoạch và Đầu tư TP.HCM, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, hồ sơ đề xuất dự án phải làm rõ sự thích hợp có quy hoạch phát triển giao thông – vận tải đến năm 2020 và tầm nhìn sau 2020, cũng như quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế – xã hội của TP.HCM. Do dự án chuẩn bị sử dụng vốn đầu tư công từ 10.000 tỷ đồng trở lên nên cần được trình Quốc hội chọn lọc theo đúng quy định của Luật Đầu tư công.
Tại hồ sơ dự án, nhà đầu tư đề xuất UBND TP.HCM bố trí quỹ đất có quy mô 12.398ha để thực hiện dự án, tương đương dao động 5% quy mô TP.HCM (quy mô Thành phố 209.600 ha). Do đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư yêu cầu Sở Kế hoạch và Đầu tư tham mưu UBND TP.HCM tham khảo tính khả thi của việc bố trí quỹ đất.
Bên cạnh đó, công trình có quy mô lớn và phức tạp nên cần có phương án tài chính cụ thể, đặc thù cần phân tích kỹ tác động về kinh tế – xã hội, quốc phòng – an ninh, môi trường. Vì thế, Bộ Kế hoạch và Đầu tư yêu cầu UBND TP.HCM lấy ý kiến góp ý của 1 số cơ quan tính năng đối có các vấn đề nêu trên. Trường hợp cần thiết phải lấy ý kiến rộng rãi của cư dân thuộc khu vực dự án để chắc chắn sự đồng thuận trước khi trình 1 số cấp có thẩm quyền tham khảo, chọn lọc.
Làm rõ năng lực tài chính nhà đầu tư
Không riêng 1 số hợp đồng BT mà các dự án hạ tầng dù sử dụng vốn ngân sách, vốn vay của nhà tài trợ hay huy động từ nguồn lực xã hội đều phải được thẩm định kỹ lưỡng trước khi đưa ra chọn lọc.
Mới đó, TP.HCM đã ra mắt 133 dự án kêu gọi đầu tư theo phương thức xã hội hóa dưới hình thức BT, PPP, trong đó đa số là 1 số dự án hạ tầng kỹ thuật, giao thông, chỉnh trang thành phố, như chỉnh trang khu vực nam Kênh Đôi (quận 8) có tổng mức đầu tư trên 14.000 tỷ đồng, có quỹ đất đối ứng ở chỗ dao động 28ha, thi công cầu Thủ Thiêm 4 có tổng mức đầu tư trên 5.000 tỷ đồng, chuẩn bị đối ứng bằng 16 khu đất.
Bên cạnh mặt tích cực, xã hội hóa đầu tư đã phát sinh các mặt còn hạn chế như có nhiều công trình BT, PPP, BOT được chỉ định nhà thầu, nhà đầu tư nhưng nguồn vốn chủ có của nhiều nhà thầu, nhà đầu tư chỉ chiếm dao động 10%, còn lại dao động 90% vốn đầu tư xây lắp là vốn vay ngân hàng nên tiềm ẩn rủi ro và có thể ảnh hưởng đến công đoạn đã đi vào làm việc công trình.
Do đó, việc đề xuất dự án của nhà đầu tư lẫn 1 số dự án mà nhà đầu tư được nhà nước trả ích lợi phải đi kèm có kế hoạch, công đoạn triển khai, phương án tài chính rõ ràng. Điều này cũng đã được Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhắc đến trong văn bản trả lời đề xuất Dự án đầu tư thi công đại lộ ven sông Sài Gòn của Tập đoàn Tuần Châu.
Theo chuyên gia giải đáp độc lập thuộc lĩnh vực thành phố, hạ tầng – TS-KTS. Ngô Viết Nam Sơn, đối có các dự án có quy mô vốn lớn thì cần làm rõ 1 số vấn đề liên quan đến tài chính, các phát sinh có thể dẫn đến tăng vốn, hoặc tác động đến công đoạn thi công nhằm tránh các hệ lụy về sau. Việc làm rõ năng lực tài chính của nhà đầu tư thực hiện dự án là vấn đề quan trọng, vừa chắc chắn tính hiệu quả vừa tránh được hiện trạng dùng “mỡ nó rán nó”.
Song song có vấn đề làm rõ năng lực tài chính của nhà đầu tư đề xuất thực hiện dự án, đối có dự án đầu tư thi công đại lộ ven sông Sài Gòn, Bộ Kế hoạch và Đầu tư yêu cầu tổ chức đấu thầu rộng rãi để có thêm chọn lọc nhà đầu tư đủ bí kíp, năng lực thực hiện. Tuy nhiên, ở 1 hội thảo lấy ý kiến để đã đi vào làm việc 1 số quy định liên quan đến đầu tư theo hình thức công – tư và đấu thầu chọn lọc nhà đầu tư vào giữa năm nay, Cục Quản lý đấu thầu, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, hình thức hợp đồng BT gặp khá nhiều gặp khó trong việc chấp thuận chủ trương đầu tư, chọn lọc nhà đầu tư, chi trả quỹ đất.
Đã có 1 số dự án có chủ trương mở thầu song tới nay hầu như chưa có dự án nào được đấu thầu thành công. Đây là vấn đề mà ở góc độ quản lý nhà nước, 1 số đơn vị liên quan phải tham khảo đến tính quyến rũ của dự án, 1 số điều kiện đấu thầu có tương thích có nhu cầu của nhà đầu tư để tránh đấu thầu bất thành, dẫn đến phải chỉ định thầu.
Văn bản số 112 của Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) gửi Văn phòng Trung ương Đảng, Văn phòng Chủ tịch nước, Ban Kinh tế Trung ương kiến nghị cơ chế thực hiện phương thức xã hội hoá đầu tư theo hình thức BT, PPP, BOT nêu quan điểm: HoREA cảm thấy việc thực hiện phương thức chỉ định nhà thầu, nhà đầu tư theo hình thức BT, PPP, BOT khá phổ biến trong thời gian qua đã bộc lộ các mặt hạn chế, có thể dẫn đến phát sinh tiêu cực, lợi ích nhóm, tác động đến môi trường đầu tư kinh doanh và lợi ích xã hội. Tính minh bạch, bình đẳng, tranh đua lành mạnh của môi trường kinh doanh bị sụt giảm, tác động tiêu cực đến niềm tin của nhà đầu tư trong nước, nước ngoài, và có thể gây thiệt hại ngân sách nhà nước (vì nguồn đất đối ứng trả cho nhà thầu cũng là tài sản công, cũng là tiền ngân sách) và gây quan ngại cho xã hội.
Do vậy, HoREA kiến nghị thực hiện phổ biến hình thức đấu thầu rộng rãi trong nước, hoặc đấu thầu rộng rãi quốc tế để chọn lọc nhà thầu, nhà đầu tư đối có 1 số dự án hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng giao thông, chỉnh trang, phát triển thành phố theo phương thức xã hội hóa dưới hình thức BT, PPP, kể cả 1 số khu đất vàng trong quá trình thu hồi quỹ đất do sắp xếp lại, xử lý trụ sở làm việc, cơ sở làm việc sự nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh mà tài sản gắn liền có đất thuộc có nhà nước.
Duanmasterianphu.com – Theo DNSG
Tìm hiểu thêm tài liệu về dự án masteri an phú Xem Thêm
