Nhà hát hay hạ tầng?

Đó là câu hỏi mà 1 vài chuyên gia kinh tế, 1 vài nhà quy hoạch và rất nhiều người đặt ra trước tài liệu Hà Nội dự định thi công Nhà hát Hoa Sen (Q.Cầu Giấy)…

Hạ tầng giao thông Hà Nội đang quá tải. ẢNH: NGỌC THẮN

Đó là câu hỏi mà 1 vài chuyên gia kinh tế, 1 vài nhà quy hoạch và rất nhiều người đặt ra trước tài liệu Hà Nội dự định thi công Nhà hát Hoa Sen (Q.Cầu Giấy) – “nhà hát lớn và tiên tiến nhất thủ đô” trong bối cảnh vốn đầu tư cho hạ tầng giao thông, thành thị đang thiếu trầm trọng.

Sự phân bổ bất hợp lý này đang khiến nguồn lực vốn hạn hẹp của 1 vài địa phương nói riêng và đất nước càng phát triển thành khan hiếm có 1 vài công trình cấp bách.

Nhà hát ế khách vẫn kêu gọi đầu tư

Theo tài liệu được trình làng ở Hội nghị xúc tiến đầu tư mới đấy thì dự án Nhà hát Hoa Sen có sức chứa 2.000 chỗ ngồi nội khu, khu vực xung quanh nhà hát phải bảo đảm cho dao động 25.000 người có thể vào vui chơi hằng ngày. Công trình được thi công trên tổng diện tích dao động 4 ha, cao 54 m gồm 6 tầng và được kiến trúc như 5 hoa sen nổi trên mặt nước. Trong nhà hát có văn phòng, sân trượt băng, khu vui chơi vui chơi… Dự án được xác định là kêu gọi nguồn vốn xã hội hóa và theo kế hoạch sẽ đã đi vào làm việc vào năm sau.

Theo đại biểu Quốc hội Trần Du Lịch, thành viên Tổ giải đáp kinh tế của Thủ tướng Chính phủ, hiện Hà Nội có các nhà hát lớn như: Nhà hát Lớn, Trung tâm hội nghị quốc gia Mỹ Đình, Nhà hát Chèo, Nhà hát Kịch nói, Nhà hát Âu Cơ… mà theo phản ánh của giới làm văn hóa ở thủ đô, ngoài Nhà hát Lớn và Trung tâm hội nghị quốc gia, còn lại thi thoảng mới “sáng đèn”.

Đầu năm nay, Nhà hát Đan Phượng (H.Đan Phượng, Hà Nội) đầu tư gần 120 tỉ đồng, sau nhiều năm ngưng dự án vì thiếu vốn, nay được đưa vào sử dụng nhưng làm việc chưa hết công suất. Riêng có rạp chiếu phim, rất nhiều rạp có tên tuổi cũng được cho thuê mở cửa hàng điện tử, phân phối cà phê, tổ chức tiệc cưới như Kinh Đô, Long Biên…

“Đang có nhiều nhà hát tắt đèn quanh năm suốt tháng, vì lý do gì lại tiếp tục đầu tư mới nữa? Điều dễ thấy nhất là địa phương nào cũng xây các trọng điểm hội nghị nhưng vắng hoe người thuê, vô cùng lãng phí”, ông Lịch nhận xét.

Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh cũng cho rằng đầu tư 1 nhà hát hàng trăm tỉ đồng khi này là điều chưa cần thiết. “Trong bối cảnh tình hình kinh tế xã hội của đất nước nhìn chung và riêng ở Hà Nội đang đối diện có các hiện trạng kẹt xe, giao thông, quá tải trung tâm y tế, ngập ở 1 vài khu thành thị mới… nếu có 1 chiến dịch xúc tiến đầu tư mời gọi vốn tư nhân vào phát triển thủ đô, nên ưu tiên các dự án phát triển hạ tầng như chống ngập, mở các con phố, các con phố sắt… thay vì tiếp tục mời gọi làm nhà hát này đến sân đua ngựa khác. Theo tôi, nhà hát tiên tiến khi này chưa phải là ưu tiên cao nhất”, ông Doanh nói.

Hạ tầng “khát” vốn

Đáng nói là trong bối cảnh nở rộ nhà hát và 1 vài khu vui chơi thì vốn cho hạ tầng của Hà Nội đang thiếu trầm trọng. Theo quy hoạch đến năm 2030, Hà Nội phải đã đi vào làm việc 8 tuyến các con phố sắt thành thị có tổng mức đầu tư dao động 20 tỉ USD, 8 tuyến xe buýt nhanh BRT, 3 tuyến tàu điện 1 ray (mono rail) và mạng lưới xe buýt thường bao phủ khắp TP. Ngoài ra, Hà Nội cần vốn phát triển không gian ngầm, hạ tầng cho thành thị như công viên cây xanh, điểm đỗ xe ngầm, nước sạch… có số vốn hàng chục tỉ USD.

Tổng vốn ngân sách đầu tư cho Hà Nội 1 năm dao động 30.000 tỉ đồng, trong khi chỉ 1 đoạn ngắn các con phố vành đai 1 Hoàng Cầu – Voi Phục đã hết 7.800 tỉ đồng. Phần vốn còn lại phải “co kéo” cho vô vàn nhu cầu chi đầu tư khác của TP mỗi năm. Hàng loạt dự án trọng tâm về hạ tầng như vành đai 2, vành đai 3, vành đai 3,5; 4 và 5, 1 vài tuyến các con phố xuyên tâm, cầu vượt nội đô… đều cần triển khai gấp để giải quyết bài toán quá tải, nhưng đều rơi vào hiện trạng thiếu vốn.

Mô hình Nhà hát Hoa Sen chuẩn bị xây ở Hà Nội

Thực tế, 1 vài dự án lớn trên địa bàn TP giai đoạn này đều chờ mong vào nguồn vốn ODA và vốn vay. Thiếu vốn khiến nhiều dự án dù được quy hoạch cả chục năm trước cũng chẳng thể triển khai, khiến tổng mức đầu tư tăng cao. Đơn cử như dự án vành đai 1 Hoàng Cầu – Voi Phục do nguồn vốn gặp khó khiến TP chẳng thể phê duyệt trọn vẹn dự án, mà phải phân kỳ từng phần 1 vài phân đoạn như hầm Kim Liên, Ô Đông Mác, Hoàng Cầu – Voi Phục. Kết quả, tới khi triển khai, mức vốn đầu tư cao chót vót do giá thành giải phóng mặt bằng tăng mạnh, như dự án Hoàng Cầu – Voi Phục chỉ có chiều dài 2,2 km, nhưng tổng mức đầu tư chuẩn bị gần 7.800 tỉ đồng, trong đấy riêng vốn cho giải phóng mặt bằng đã hơn 6.400 tỉ đồng.

Lãnh đạo TP.Hà Nội cho rằng TP đã nhìn thấy trước “thảm họa” khi thiếu tiền đầu tư, khi áp lực của di dân tự do làm tăng lên dân số là rất lớn (dân số tăng trung bình 200.000 người/năm), tốc độ tăng lên phương tiện từ 11 – 17%, trong khi đầu tư cơ sở hạ tầng chỉ tăng trung bình hơn 4%. Để giải quyết bài toán vốn bức bách, ở hội nghị đầu tư mới đấy, Hà Nội đã đưa ra danh mục hơn 100 dự án hạ tầng giao thông thành thị, công viên cây xanh, môi trường, bãi đỗ xe… có số vốn khổng lồ hơn 1 triệu tỉ đồng từ hình thức PPP và xã hội hóa.

Trước ý kiến cho rằng, dự án Nhà hát Hoa Sen không lấy từ ngân sách mà huy động từ nguồn vốn tư nhân nên không ảnh hưởng gì đến nguồn lực của Hà Nội, 1 chuyên gia kinh tế khẳng định, đấy là quan điểm không ổn. Vốn đầu tư công hay vốn tư nhân đều là nguồn lực của đất nước. Nếu đổ vào chỗ này thì phải bớt chỗ kia. Với đặc biệt đa số 1 vài công ty vốn nhỏ, cùng có bối cảnh kinh tế gặp khó nhiều năm trở lại đấy, chúng ta càng phải “chắt chiu”, phải hướng 1 vài nguồn lực này vào 1 vài công trình quốc kế, dân sinh.

Lãng phí nguồn lực

TS Trần Du Lịch, thành viên Tổ giải đáp kinh tế của Thủ tướng Chính phủ, bình luận: “Chúng ta lại đang rơi vào bẫy “phú quý sinh lễ nghĩa”. Hiện 1 vài dự án phục vụ dân sinh, phát triển kinh tế xã hội Hà Nội đang cần hơn rất nhiều so có 1 vài dự án phục vụ vui chơi vui chơi khác. Tại sao không tập trung mời gọi tư nhân tham dự vào 80% vốn đầu tư làm hạ tầng đang cần? Hay là mời gọi vốn vào 1 vài dự án văn hóa dễ hơn chăng? Tôi không tin vậy. Đây là 1 sự lãng phí nguồn lực”.

Bài viết liên quan