Mới đây, Bộ Tài chính đã có tờ trình yêu cầu sửa đổi, bổ sung vô số các văn bản luật về thuế giá trị tăng thêm (VAT), thuế tiêu thụ đặc trưng, thuế lương doanh nghiệp (TNDN), thuế lương cá nhân và thuế tài nguyên. Trong đây, việc yêu cầu tăng thuế VAT lên 12% đang nhận được nhiều ý kiến trái chiều.
.jpg) Tăng thuế VAT lên 12%, thời cơ có nhà ở vừa túi tiền của người lương thấp càng ngày càng xa vời. Ảnh: Gia Huy |
Đề xuất thuế VAT lên 12%
Theo Bộ Tài chính, đề xuất tăng thuế được xây dựng dựa trên bí kíp quốc tế, trong bối cảnh nợ công tăng cao, các quốc gia kể cả các nước đã phát triển có xu hướng cơ cấu lại thu ngân sách nhà nước theo hướng tăng cường nguồn thu từ thuế gián thu bù đắp nguồn thu giảm do giảm thuế TNDN và lương cá nhân.
Các nước chuyển hướng sang tăng thuế tiêu dùng (VAT và tiêu thụ đặc trưng). Số lượng quốc gia ứng dụng thuế VAT/thuế hàng hóa và dịch vụ càng ngày càng tăng, từ dao động 140 nước năm 2004, lên 160 nước năm 2014, 166 nước năm 2016.
Xu thế tăng thuế VAT diễn ra phổ biến từ năm 2009 – 2016. Thuế suất trung bình ở các nước Liên minh châu Âu (EU) năm 2000 là 19%, đến năm 2014 lên xấp xỉ 21,5%. Các nước Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) cũng có xu hướng tăng thuế VAT từ mức trung bình 18% năm 2000 lên dao động 19% năm 2014 và hơn 19% vào năm 2016.
Các nước châu Á cũng có xu hướng cơ cấu lại thu ngân sách nhà nước theo hướng tăng tỷ trọng thuế tiêu dùng trong tổng thu ngân sách từ việc tăng thuế suất thuế VAT, như Philippines, Ấn Độ, Nhật Bản…
Bộ Tài chính cho biết, theo Ngân hàng Thế giới, qua thống kê mức thuế suất của 112 nước, 88 nước có mức thuế suất VAT từ 12 – 25% (trong đây 56 nước có mức thuế suất 17 – 25%), 24 nước phổ biến ở mức hơn 10%.
Các nước xung quanh như Lào, Indonesia, Campuchia cũng có mức thuế suất phổ biến là 10%; Trung Quốc có mức thuế suất phổ thông là 17% và mức ưu đãi là 13%. Philippines có mức thuế suất 15%.
Chính vì vậy, thực hiện Nghị quyết của Quốc hội và Chiến lược cải cách thuế GĐ 2016 – 2020 và thích hợp có thông lệ và xu hướng cải cách thuế VAT quốc tế, Bộ Tài chính yêu cầu nâng mức thuế suất VAT theo 1 trong hai phương án: Phương án 1 là tăng từ 10% lên 12% kể từ ngày 1/1/2019 và phương án 2 là tăng theo công đoạn lên 12% kể từ ngày 1/1/2019 và 14% từ ngày 1/1/2021.
Để chắc chắn đúng mục đích tháo gỡ gặp khó cho doanh nghiệp siêu nhỏ, khuyến khích chuyển đổi hộ kinh doanh lên doanh nghiệp, thích hợp có thực ở quản lý, theo dự thảo luật sửa đổi, doanh nghiệp có tổng doanh thu dưới 3 tỷ đồng/năm ứng dụng thuế suất thuế TNDN 15%, doanh nghiệp có số lao động tham dự bảo hiểm xã hội bình quân năm không quá 200 người; đồng thời cung cấp điều kiện có tổng doanh thu trong năm từ 3 tỷ đồng đến 50 tỷ đồng ứng dụng thuế suất 17%. Các doanh nghiệp còn lại vẫn sẽ theo quy định của luật sửa đổi năm 2013 có mức thuế 20%.
Doanh nghiệp nhỏ và người nghèo chịu thiệt
Theo ông Nguyễn Văn Được, Giám đốc Công ty TNHH Dịch vụ giải đáp thuế Trọng Tín, nhìn vào phương án theo dự thảo thì có thể thấy, thuế VAT là thuế gián thu, theo đây người mua là người trả tiền thuế và doanh nghiệp chỉ là người thu hộ ngân sách nhà nước. Theo lý thuyết, việc tăng thuế VAT chỉ ảnh hưởng đến người mua, tuy nhiên nhiều doanh nghiệp đang rất lo lắng.
Ông Được cho rằng, giảm thuế TNDN (17%) và tăng thuế VAT (12%) chỉ có lại lợi ích đối có các doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp sử dụng công nghệ cao. Ngược lại, doanh nghiệp nhỏ sẽ thêm gặp khó, vì hàng hóa tăng giá, thời cơ được hưởng mức giảm thuế TNDN không nhiều, vì họ không có lợi nhuận hoặc lợi nhuận không nhiều. Doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động hoặc không có nguồn thuế VAT đầu vào cũng chịu tác động mạnh khi kinh phí có thuế VAT đầu vào ít nhưng thuế VAT đầu ra tăng cao.
Vì vậy, Bộ Tài chính cần phải phân tích kỹ tác động của việc sửa luật, bởi quy định thuế mới này sẽ ảnh hưởng mạnh đến người tiêu dùng. Lần sửa đổi này có nhiều quy định mới về thuế suất (thuế VAT, thuế TNDN) nên mức ảnh hưởng và phạm vi, đối tượng sẽ mở rộng nhiều.
Trong khi đây, dưới góc nhìn của luật sư Trần Đức Phượng (Đoàn Luật sư TP.HCM), theo dự thảo luật sửa đổi thì theo hướng có 3 mức chính (trừ trường hợp được hưởng ưu đãi). Trong đây, doanh thu làm căn cứ xác định doanh nghiệp thuộc đối tượng được ứng dụng thuế suất 17% hay 15% là tổng doanh thu của doanh nghiệp trong năm. Mức thuế suất 17% và 15% này không ứng dụng đối có doanh nghiệp là các doanh nghiệp tổ chức theo mô hình doanh nghiệp mẹ – doanh nghiệp con mà doanh nghiệp mẹ nắm giữ từ 25% vốn chủ có của doanh nghiệp con trở lên.
Theo ông Phượng, so có các nước trong khu vực, gánh nặng thuế khóa ở Việt Nam đang rất nặng. Nếu tăng thuế, sẽ ảnh hưởng tới doanh nghiệp và sức tranh đua trực diện của nền kinh tế. Đặc biệt, đối có doanh nghiệp vốn sức tranh đua đã yếu, việc tăng thuế sẽ làm giảm sức tranh đua của hàng Việt.
“Người dân đang phải chịu gánh nặng thuế lớn so có lương của họ, đặc trưng đâyng thuế cao nhưng an sinh, phúc lợi xã hội vẫn chưa tốt. Việc nay tăng thuế này, mai tăng thuế kia không giải quyết được gốc rễ của vấn đề, mà phải làm sao cho bộ máy biên chế bớt cồng kềnh, cắt bỏ được bộ phận biên chế làm việc kém hiệu quả”, ông Phượng nói.
Ngoài ra, ông Phượng còn cho rằng, VAT là thuế gián thu, đánh trực tiếp vào hàng hoá, dĩ nhiên sẽ làm giá hàng hóa tăng lên, ảnh hưởng tới người tiêu dùng. Đồng thời, tác động ngược trở lại doanh nghiệp, làm sức tranh đua của doanh nghiệp giảm đi. Trong khi đây, thuế gián thu không có tác dụng điều chỉnh theo lương, hỗ trợ người nghèo, điều chỉnh xã hội như thuế trực thu.
“Các nước đều hạn chế thuế gián thu, 1 số ít đánh thuế 10%, 1 số 5%, nhiều bang ở Mỹ còn không thu. Tuy nhiên, VAT có tác động tới hàng hoá, ngay trực tiếp tới người tiêu dùng, thậm chí là người nghèo bị ảnh hưởng nhiều hơn. Chẳng hạn, người nghèo lương 6 triệu đồng/tháng, thì dành tới 4 triệu đồng chi tiêu ăn uống tiêu dùng thiết yếu, trong khi có người giàu lương 100 triệu đồng/tháng, chỉ dành 20% tiêu dùng thiết yếu. Do đây, nếu tăng thuế VAT, người nghèo sẽ bị thiệt thòi”, ông Phượng nói.
Giá nhà sẽ tăng
Về tác động tới các ngành nghề, ông Phượng cho rằng, việc tăng thuế VAT lên 12%, sẽ có nhiều ngành nghề kinh doanh bị tác động mạnh, gây ảnh hưởng tới việc phát triển của doanh nghiệp ngành đây, trong đây có ngành nhà đất.
“Bộ Tài chính đang dự thảo luật sửa đổi về các luật thuế, các cách tân về mức thuế như thế này, có thể kéo theo nguy cơ tiềm ẩn phát sinh nhiều tranh chấp trong chuyển nhượng nhà đất, thậm chí cũng rất khó xử ai đúng ai sai.
Thường hợp đồng chuyển nhượng nhà có thời hạn dài, giá đã được chốt nhiều tháng trước, nay tăng thuế VAT thì ai chịu? Bản chất thuế VAT là thuế gián thu, nghĩa là người mua chịu thuế, còn bên phân phối là người thu hộ ngân sách nhà nước.
Tuy nhiên, nếu buộc bên mua phải trả phần thuế VAT tăng thêm thì họ không chịu, vì hợp đồng đã chốt giá phân phối (giá bao gồm thuế). Ngược lại, bên phân phối cho rằng, thuế này người mua phải chịu thêm, họ cũng chỉ thu và nộp cho ngân sách, không được hưởng đồng nào”, luật sư Phượng nói.
Chỉ thêm về bất cập tăng thuế đối có phân khúc nhà đất, ông Phượng cho rằng, ngoài hợp đồng chuyển nhượng ra, còn có thể liên quan đến các hợp đồng hợp tác kiểu ăn chia lợi nhuận, trước chốt cố định theo doanh số, nay chắc có người lợi người thiệt.
Trong khi đây, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) vừa có văn bản góp ý về đề xuất này của Bộ Tài chính. Theo đây, HoREA cho rằng, chưa nên thực hiện tăng thuế VAT khi này.
So sánh có các nước khác, HoREA cho biết, trong các nước ASEAN thì Indonesia, Lào, Campuchia cũng ứng dụng thuế suất VAT 10%, Singapore 7% và Thái Lan 5%.
“Đối có phân khúc nhà đất, đặc trưng là nhà ở, sử dụng hàng ngàn sản phẩm của hơn 90 ngành sản xuất, xây dựng xây dựng, kinh doanh, dịch vụ, việc tăng thuế VAT lên 12% sẽ đẩy giá nguyên liệu lên và tất yếu giá nhà sẽ tăng”, HoREA cho biết.
Theo các chuyên gia, việc giá nhà tăng lên sẽ ảnh hưởng tới thanh khoản của phân khúc, đặc trưng là làm cho thời cơ có nhà ở giá rẻ của người lương thấp càng gặp khó hơn.
Vì vậy, HoREA khuyến nghị giữ nguyên thuế suất thuế VAT là 10% từ nay đến năm 2021, đồng thời kiến nghị ứng dụng ưu đãi thuế VAT ở mức 5% tương tự như ưu đãi thuế VAT đối có các dự án nhà ở xã hội để khuyến khích và hỗ trợ các chủ đầu tư tham dự chương trình cải tạo, xây dựng lại các chung cư cũ.
Tìm hiểu thêm tài liệu về dự án masteri an phú Xem Thêm
Bài viết liên quan
