Đìu hiu những khu làng tái định cư

Tốn hàng chục, thậm chí hàng trăm tỷ đồng để đầu tư nhưng nhiều ngôi làng tái an cư ở Tây Nguyên đang trong hiện trạng đìu hiu. Nhiều người dân kể, do ở nơi ở mới, họ gặp khó đủ những con phố (đất sản xuất, nhà ở, kế sinh nhai) nên chẳng còn nhữngh nào khác, họ quay về nơi ở cũ. Thực trạng này đã khiến cái nghèo, cái khó mãi đeo đẳng, khiến công tác an sinh xã hội, quản lý nhân hộ khẩu, bảo vệ rừng ở địa phương gặp gặp khó…

Nằm nhữngh trọng điểm huyện Kbang, tỉnh Gia Lai chưa đầy 30km, khu tái an cư của 2 làng Tung và Gút, xã Krong được đầu tư thi công theo chính sách bán hàng hỗ trợ di dân tái định canh, an cư cho đồng bào dân tộc thiểu số GĐ 2007-2010 có số tiền gần 14 tỷ đồng.

Từ đằng xa nhìn lại, khu tái an cư tựa như 1 khu phố sầm uất giữa chốn đô thị bởi hệ thống nhà ở, điện, những con phố, trường, trạm nơi đây được thi công khá khang trang. Tuy nhiên, khi đến tận nơi thì trước mắt chúng tôi là 1 khung cảnh khá đìu hiu. Nhiều ngôi nhà bị bỏ hoang lâu ngày, quanh nhà cỏ dại mọc um tùm, cánh cửa bị hư hỏng, nội khu nhà trống hoác chỉ còn mạng nhện bu bám.

Đem những thắc mắc này thảo luận có ông Hỏa Văn Cường, Phó Chủ tịch UBND xã Krong, chúng tôi được biết, sau khi khu tái an cư được đã đi vào hoạt động và đưa vào sử dụng từ đầu năm 2011, gần 150 hộ dân của 2 làng được chính quyền xã vận động về đây sinh sống.

“Cơ sở vật chất ở đây thì đầy đủ đây nhưng hơn 50ha đất canh tác cấp cho bà con lại nằm ở nơi đồi dốc, cằn cỗi nên chẳng thể trồng trọt. Không trụ nổi nên bà con đã lần lượt bỏ về lại làng cũ nhữngh làng mới gần 10km trong rừng sinh sống”, ông Cường nói.

Để nghiên cứu cuộc sống của người dân nơi làng cũ, từ đây chúng tôi phải băng qua con những con phố mòn đầy đá và dốc mới đến được 2 làng Tung và Gút nằm sâu trong bìa rừng. Thi thoảng trên con những con phố dẫn vào làng cũ, chúng tôi gặp những người tản bộ gùi gánh đồ đạc, chủ yếu là có theo nhu yếu phẩm phục vụ sinh hoạt thường ngày.

Trái ngược có không khí đìu hiu ở làng tái an cư, làng cũ luôn rộn ràng tiếng cười nói, tiếng giã gạo thậm thình vang vọng. Nhiều tốp người ngồi uống rượu dưới bóng cây trước nhà cười nói râm ran.

Một góc khung cảnh đìu hiu của khu tái an cư làng Gút.

Thấy chúng tôi ngạc nhiên về cảnh nhộn nhịp sinh hoạt nơi đây, anh A Nhớt (1 người dân làng Gút) cười nói: “Mọi người ở làng cũ quen rồi, không muốn về ngoài kia đâu. Ở đây đất đai canh tác tốt nên khi nào lúa, bắp cũng có sẵn trong nhà, thức ăn thì bắt con cá dưới suối, rau quả hái trên nương, trong rừng. Chỉ khi nào ngoài làng mới có hội họp thì bọn mình mới về thôi”.

Nan giải bài toán thoát nghèo

Theo nghiên cứu của PV Báo CAND, trên địa bàn xã Krong, huyện Kbang không chỉ có khu tái an cư 2 làng Gút và Tung bị bỏ hoang mà còn có làng tái an cư Pngal cũng lâm vào tình cảnh tương tự. Làng Pngal được thi công khang trang có gần 90 nóc nhà, phục vụ cuộc sống của dao động 400 nhân khẩu nhưng nhiều năm qua luôn trong cảnh đìu hiu, vắng vẻ.

Một trong những lý do chính dẫn đến hiện trạng này là do những bất cập trong cấp đất, tạo điều kiện sản xuất cho bà con. Hệ lụy kéo theo là những cánh rừng tiếp tục bị phá, mật độ đâyi nghèo cao và những em học sinh cũng phải nghỉ học để theo cha mẹ.

Theo thống kê của UBND xã Krong, trong năm 2016, ở làng Tung có tới 53/69 hộ nghèo, làng Gút, cũng có tới gần 70/84 hộ là hộ nghèo. Trong câu chuyện thảo luận có chúng tôi, ông Đinh Ble, Phó Chủ tịch UBND xã Kbang tỏ ra rất lo lắng về nguy cơ đâyi nghèo của người dân, độc đáo là chuyện thất học của trẻ em.

Khu tái an cư có trường học khang trang nhưng khi bố mẹ trở lại làng cũ sinh sống làm rẫy thì con cái cũng phải đi theo. Con chữ cứ thế xa dần theo cuộc mưu sinh.

“Để đẩy lùi cái nghèo, cái khó ở những làng tái an cư thì huyện và tỉnh cần tăng cường đầu tư để giúp người dân khắc phục gặp khó mà vấn đề cấp bách nhất giai đoạn này đây là đất sản xuất. Bà con chủ yếu là làm lúa rẫy, năng suất rất thấp, khó để chắc chắn cuộc sống. Địa phương mong muốn và kiến nghị những cấp có thẩm quyền phải có đầu tư mạnh về sản xuất, tạo điều kiện cho bà con có lương sau này”, ông Đinh Ble kiến nghị.

Ông Võ Văn Phán, Chủ tịch UBND huyện Kbang cho biết, hiện huyện đã nắm bắt được tài liệu trên và đang áp dụng chỉ đạo những ngành áp dụng kiểm tra, rà soát lại để tìm lý do cũng như giải pháp khắc phục. “Trước mắt, sẽ áp dụng phân tách lại quỹ đất đã cấp cho bà con có thích hợp hay không, nếu không thích hợp sẽ quy hoạch lại.

Bên cạnh đây, chính quyền xã cần tăng cường công tác tuyên truyền, vận động bà con quay lại nơi ở mới. Đặc biệt là vận động, giải đáp bà con đổi mới trong sản xuất, trồng cây gì cho hiệu quả. Từ đây huyện sẽ có chính sách bán hàng hỗ trợ thích hợp, thiết thực hơn”, ông Phán cho biết thêm.

Bài viết liên quan