Huế nỗ lực cứu nhà cổ

Nhiều nhà rường, nhà vườn có giá trị văn hóa lớn đã được cấp giá thành tu bổ. Nỗ lực cứu 1 số ngôi nhà cổ đang được triển khai nhiều nơi ở Huế

Làng cổ Phước Tích (xã Phong Hòa, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên – Huế) được công nhận là Di tích quốc gia vào năm 2009, là ngôi làng Đường Lâm thứ hai có 30 ngôi nhà cổ gần 200 năm, hệ thống nhà rường là hồn cốt của ngôi làng này.

Nhà cổ Phước Tích được cứu

Trải qua thời gian và chiến tranh, các ngôi nhà cổ ở đây bị hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng. Hệ thống mái kèo, đòn tay, rui mè và vách tường của nhiều ngôi nhà bị đổ nát. Nhà cổ đã được xếp hạng di sản quốc gia, người dân không được tự ý trùng tu, sửa chữa nên mùa mưa bão thì chịu cảnh dột nát, lo lắng nhà sụp đổ; mùa nóng, nắng chiếu thẳng vào nhà, nóng bức.

Từ sau khi có chọn lọc của Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch về việc thẩm định hồ sơ tu bổ đình, miếu Thế Lại Thượng, đình Quy Lai và 1 số hạng mục thuộc làng cổ Phước Tích, chính quyền địa phương đã mau chóng bắt tay vào việc để sớm cứu nhà cổ.

Những ngày này, làng Phước Tích rộn ràng tiếng đục đẽo, tiếng bào gỗ của nhóm thợ hạ giải và phục dựng nhà rường. Gia đình ông Lương Thanh Phong là 1 trong các hộ may mắn được hỗ trợ giá thành tu bổ nhà đợt Thứ nhất. Căn nhà của ông Phong đã được truyền qua 5 đời con cháu, ngót 200 năm nên đã xuống cấp nghiêm trọng. “Cuối cộng, căn nhà cũng được cứu. Gia đình tôi không còn loay hoay vá víu khi mưa bão mà còn có thể bảo tồn cho con cháu mai sau” – ông Phong vui mừng cho biết.

Tương tự, ngôi nhà rường hơn 150 năm tuổi của bà Lê Thị Hoa bị xuống cấp nghiêm trọng, phải mua tôn về nhờ người lợp lại để sống tạm, nay cũng đã được chính quyền hỗ trợ để làm lại.

Theo ông Trần Văn Nguyên, Phó Chủ tịch UBND xã Phong Hòa, nhiều ngôi nhà rường của làng cổ Phước Tích xuống cấp nặng, người dân không dám ở. “Người dân rất có ý thức trong việc bảo tồn giá trị 1 số ngôi nhà. Giờ đây, tùy theo cấp độ hư hỏng mà căn nhà sẽ được cấp số vốn hỗ trợ thích hợp. Đó là 1 sốh làm rất cấp thiết để cứu làng cổ Phước Tích” – ông Nguyên nói.

Một căn nhà rường ở làng cổ Phước Tích đang được hạ giải để tu bổ

Bảo tồn văn hóa, lôi kéo du lịch

Trong khi đây, UBND TP Huế đang khẩn trương thực hiện đề án Chính sách hỗ trợ bảo vệ và phát huy giá trị nhà vườn Huế. Đến nay, có 3 nhà vườn đã được áp dụng tu bổ, tôn tạo có giá thành gần 2 tỉ đồng.

Căn nhà vườn của ông Hồ Xuân Doanh (phường Thủy Biều, TP Huế) được hỗ trợ giá thành trên 660 triệu đồng, đến nay đã căn bản đã đi vào hoạt động, dự tính nghiệm thu và bàn giao công trình đưa vào sử dụng. Đối có phủ thờ Công chúa Ngọc Sơn (đường Nguyễn Chí Thanh), giá thành trùng tu trên 620 triệu đồng, sau hơn 2 tháng bắt đầu làm, đơn vị thi công đã tháo dỡ phần cửa bị hư hỏng để thay mới, áp dụng tô quét, hạ giải lớp nền láng vữa xi măng đã bị phong hóa, rải cát trộn thuốc chống mối nền, đổ bê tông nền.

Ông Trần Song, Phó Chủ tịch UBND TP Huế, cho biết trong 6 tháng cuối năm 2017, chuẩn bị có thêm 4 nhà vườn sẽ được trùng tu, trong đây có phủ thờ Diên Khánh Vương (đường Nguyễn Sinh Cung). Đây là 1 phức hệ trong hệ thống phủ đệ triều Nguyễn, được công nhận di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh. Theo đề án, công trình này thuộc nhà vườn loại 2, tổng mức giá thành hỗ trợ tối đa là 500 triệu đồng.

“Qua khảo sát thực tại thực trạng của phủ thờ, đơn vị giải đáp áp dụng lập dự toán 1 số hạng mục trùng tu, sửa chữa có tổng mức đầu tư toàn dự án trên 1,7 tỉ đồng, trong đây giá thành thi công gần 1,5 tỉ đồng, vượt quá mức hỗ trợ theo đề án. Vì vậy, chúng tôi đã đề nghị đại diện hội đồng gia tộc của phủ thờ vận động 1 số thành viên trong phủ đâyng góp giá thành để tham dự đối ứng vốn” – ông Song tài liệu thêm.

Theo đề án Chính sách hỗ trợ bảo vệ và phát huy giá trị nhà vườn Huế, có tổng cộng 14 căn nhà vườn sẽ được hỗ trợ thực hiện trong GĐ đầu. Qua quá trình triển khai, UBND TP Huế cho biết vẫn còn nhiều vướng mắc như vấn đề có, đồng thừa kế nên 1 số người đang sống ở nhà vườn không có quyền chọn lọc mà đòi hỏi phải được sự thống nhất của hội đồng gia tộc. Bên cạnh đây, việc xác định giá trị 1 số hạng mục cần tu bổ gặp nhiều gặp khó do tính chất đặc biệt của 1 số công trình, thiết kế nhà vườn. Do đây, trong quá trình thực hiện, tổng giá thành trùng tu có thể lớn hơn giá trị hỗ trợ đã được phê duyệt, đề nghị 1 số chủ nhà vườn phải có vốn đối ứng.

Việc cứu nhà vườn 1 mặt nhằm bảo tồn giá trị văn hóa, thiết kế nhưng mặt khác là phát huy để lôi kéo du lịch. Ông Trần Song đề nghị sau khi đã đi vào hoạt động tu bổ, rất mong muốn 1 số cơ quan tính năng hỗ trợ trong công tác kêu gọi xúc tiến đầu tư, phát triển 1 số mô hình du lịch, dịch vụ gắn có nhà vườn.

Cần có chính sách bán hàng mở

Theo quy định của UBND tỉnh Thừa Thiên – Huế, trong quá trình thực hiện mô hình du lịch, nhà vườn phải được cơ quan tính năng phê duyệt quy hoạch tổng thể mặt bằng. Nếu tổng diện tích đất ở không bảo đảm để thực hiện mô hình homestay, chủ nhà vườn phải chuyển đổi đất nông nghiệp sang đất ở. Điều này khó thực hiện vì đại phần nhiều 1 số nhà vườn tham dự đề án chỉ là đồng thừa kế hoặc được ủy quyền chăm sóc ngôi nhà chứ không có quyền chọn lọc trong vấn đề thủ tục, pháp lý… Vì vậy, cần có chính sách bán hàng mở đối có 1 số nhà vườn khi đăng ký mô hình du lịch nhà vườn.

Bài viết liên quan